συμβαλλόμενοι δεν παρασπονδήσουν. "τοσαύτην δ' ἔχουσι δύναμιν [αι συνθήκαι] ὥστε τὰ πλεῖστα τοῦ βίου καὶ τοῖς Ἕλλησι καὶ τοῖς βαρβάροις διὰ συνθηκῶν εἶναι". Στην περίπτωση της Νάουσας ένας όρος της μεταξύ Σουλτάνου και Ναούσης συνθήκης προέβλεπε ότι η πόλη απαλλάσσεται από το παιδομάζωμα. Κι αυτό κράτησε τρεις ολόκληρους αιώνες (1420-1705).
Τι γίνεται στην περίπτωση παρασπονδίας; Στα κράτη κηρύσσεται πόλεμος. Η Νάουσα, τι να κάνει απέναντι στον Σουλτάνο! Πόλεμο; Μια αξιόλογη, ναι, πόλη, μια ελεύθερη πόλη εν μέση Τουρκοκρατία, ναι, με ποια δύναμη θα αντιπαραταχθεί στον παράσπονδο Σουλτάνο; Με τους 100 άνδρες της φρουράς της;
Άς δούμε όμως τα γεγονότα, όπως καταγράφονται στα οθωμανικά αρχεία του ιεροδικείου της Βέροιας. Να δούμε με ποιο πύρωμα καρδιάς μετριέται η ελευθερία και ποιο αίμα. Και ακόμη, πόση αρετή και τόλμη θέλει η ελευθερία. Βοηθός μας είναι το έργο του μακ. Ιωάννη Βασδραβέλλη, προέδρου της Ε.Μ.Σ. εκδότη των αρχείων. Τρεις οι εικόνες του δράματος.
Εικόνα 1η.
Με την αρχή της άνοιξης του 1705 διατάχτηκε με σουλτανικό φιρμάνι η στρατολογία νέων χριστιανοπαίδων από τη Νάουσα για πρώτη φορά. Ο σιλιχτάρης των ανακτόρων Αχμέτ Τσελεμπή έφτασε στη Νάουσα με φρουρά για να στρατολογήσει από την πόλη 50 επίλεκτους μικρούς Ελληνόπαιδες, προοριζόμενους για γενίτσαρους. Οι κάτοικοι της Ναούσης όχι μόνον αντέδρασαν κατά της στρατολογίας των τέκτων των, αλλ' έχοντας επί κεφαλής τον αρματολό Ζήση Καραδήμο με τους δύο γιους του και τους οπαδούς του, "συνεπλάκησαν μετά των Τούρκων, εφόνευσαν τον στρατολόγον και τους συνοδεύοντας αυτόν και ακολούθως, ανερχόμενοι σε 100, ετράπησαν εις τα πέριξ της πόλεως δασώδη όρη, επιτιθέμενοι εκείθεν κατά των Τούρκων και διασαλεύοντες την τάξιν" (Ι. Βασδραβέλλης, "Οι Μακεδόνες κατά την επανάστασιν του 1821, σελ. 20-21).
Εικόνα 2η.
Ο Μπεϊλέρμπεης της Ρούμελης έστειλε προς καταδίωξη του σώματος του Καραδήμου τον Μπουλούκμπαση της Βέροιας Ρετσέπ αγάν, με επίλεκτη και σοβαρή δύναμη Τούρκων στρατιωτών και επιστράτων αβτζήδων (κυνηγών). Οι αντίπαλοι συγκρούστηκαν με το σώμα του Καραδήμου κοντά στο ποτάμι της Αράπιτσας. Η μάχη που επακολούθησε υπήρξε λυσσώδης και σκληρή κατά το τουρκικό έγγραφο. Ο Καραδήμος μετά από κρατερή άμυνα αναγκάστηκε να υποχωρήσει μαχόμενος προς τις δυσπρόσιτες κορυφές του Βερμίου. Κατά την υποχώρηση ο ίδιος σκοτώθηκε και αιχμαλωτίστηκαν οκτώ οπαδοί του, ανάμεσα στους οποίους και τα δυο του παιδιά. Η επιχείρηση κόστισε στους Τούρκους 74.387 χρυσά γρόσια, ποσό σοβαρό για την εποχή εκείνη.
Εικόνα 3η.
Οι οκτώ αυτοί νέοι δικάστηκαν από το ιεροδικείο της Βέροιας με πρόεδρο τον Χαλήλ εφέντη και με την κατηγορία της ένοπλης στάσης, της ανθρωποκτονίας και της ληστείας. Στην απολογία τους, που διασώζεται στο πρακτικό της δίκης, καταγράφεται: "ετόλμησαν να διακηρύξουν με τα ακάθαρτα χείλη των ότι είναι αρματολοί και διακηρύττουν τα φρονήματά των". Καταδικάστηκαν όλοι στον δι' αγχόνης θάνατο. Κρεμάστηκαν στον διασωζόμενο ιστορικό πλάτανο της Βέροιας. Ταυτόχρονα συνελήφθησαν στη Νάουσα οι οικογένειες του αρματολικού αυτού σώματος, 40 άνδρες και 29 γυναίκες, και οδηγήθηκαν στις φυλακές της Θεσσαλονίκης.
Ο Ιωάννης Βασδραβέλλης γράφει: "Το θάρρος του ελληνικού αρματολικού σώματος της Ναούσης και η επίθεσις κατά των Τούρκων στρατολόγων, αλλά και η άρνησις των κατοίκων της να παραδώσουν τα τέκνα των, τα προοριζόμενα για γενιτσάρους, αποτελεί μοναδικόν φαινόμενον εις την ιστορίαν του αρματολισμού εν Ελλάδι εξ όσων γνωρίζω".
Τα συμπεράσματα δικά σας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου